Մարիաննա Տիգրանյան. Վիպական երգարվեստը (Մեր երգերը և մենք)

Աղբյուրը՝ Նվարդ Վարդանյանի ֆեյսբուքյան էջ 

Համբարձում. ծիսական, ժողովրդական երգեր, պարերգեր

Համբարձում. ծիսական, ժողովրդական երգեր, պարերգեր

• Վիճակի երգ — կատարում,  Վիճակի երգ — խոսքեր
• Վիճակի երգ — Շիրակի մարզ, կատարում,  «Վիճակի երգ» ,  Շիրակի մարզ — խոսքեր
• Համբարձման անուշ գիշեր է — կատարում,  Համբարձման անուշ գիշեր է — խոսքեր
• Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան — կատարում,  Հե՜յ, իմ Նազան, իմ Նազան — խոսքեր
• Հե՜յ, գյուլ եմ — կատարում,  «Հե՜յ, գյուլ եմ» — խոսքեր
• Անձրև էկավ շաղալեն,  վիճակի երգ — կատարում,   Անձրև էկավ շաղալեն  — խոսքեր
• Հովն ընկավ, հովն ընկավ  — կատարում,  Հովն ընկավ, հովն ընկավ — խոսքեր
• Էրթանք սարերը սեյրան  — կատարում,   Էրթանք սարերը սեյրան — խոսքեր
• Կայնի կաքավն ածի  — կատարում,  Կայնի կաքավն ածի  —  խոսքեր
• Յար Սոնա — խոսքեր
• Հոպայ զարգե ու քելե — խոսքեր
• Էլու յար — խոսքեր
• Ցոլակով յար ջան, արի— խոսքեր,  Ցոլակով յար ջան, արի  — խոսքեր
• Ելի, յաման յար ջան, օ՜յ, օ՜յ  — կատարում,   Ելի, յաման, յար ջան, օ՜յ, օ՜յ — խոսքեր
• Հանիկ, նանիկ  — կատարում,   Հանիկ, նանիկ  — խոսքեր
• Իջանք չայիրները   — կատարում,  «Իջանք չայիրները»  — խոսքեր

Երաժշտական խաղ՝ «Ջաղացս մանի, մանի»

Երաժշտական  խաղ՝ «Ջաղացս մանի, մանի»
մասնակիցներ՝ Քոլեջի «Նախադպրոցական կրթություն» բաժնի ուսանողներ

«Ազգային պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակներ» նախագծով՝ Թամզարա, Բատոլա պարերգերի կատարում

«Ազգային պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակներ»  նախագծով՝ Թամզարա, Բատոլա պարերգերի կատարում

• Թամզարա — հարսանեկան,  Թամզարա  —  բառեր, կատարող՝ Սեդա Թևանյան
• Բատոլա ջան, բատոլա  ,  Բատոլա ջան, բատոլա  —  բառեր, կատարող՝ Մարինե Մկրտչյան  

Թամզարա պարաքայլով ստեղծված տեսահոլովակներ

Ծառզարդարի (Ծաղկազարդ), Սուրբ Հարության (Զատիկ) ծեսը Քոլեջում

«Ծառզարդարի (Ծաղկազարդ) ծեսը Քոլեջում» , «Հարության (Զատիկ) ծեսը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում»  նախագծերով իրականացրեցինք Ծաղկազարդն ու Զատիկը Քոլեջի «Նախադպրոցական կրթություն» բաժնի ուսանողների հետ:

Զատկական զարդանախշ ձու

Ավագ ուրբաթ

Աստղիկ աստվածուհի

Աստղիկ աստվածուհի

Աստղիկ, ջրի, սիրո և գեղեցկության աստվածուհին  հին հայկական դիցարանում։

Ավանդության համաձայն, Աստղիկ դիցուհին ամեն գիշեր լողանում էր  Մշո դաշտով հոսող Արածանի գետում։ Սիրահարված երիտասարդները հավաքվում էին մոտակա բարձունքին, որպեսզի տեսնեին աստվածուհուն։ Սակայն Աստղիկն աննկատ մնալու համար դաշտը պատում էր մշուշով, որի պատճառով էլ երկիրը կոչվել է Մուշ, դաշտը՝ Մշո դաշտ։ Աստղիկը, ըստ ավանդության, Նոյի դուստրն է, Վահագն աստծու սիրեցյալը։ Նրան անվանել են նաև Ոսկեծղի, Ոսկեբազուկ, Վարդամատն։ Աստղիկի գլխավոր մեհյանը Տարոն գավառի Աշտիշատ ավանում էր։ Այն կոչվել է նաև «Վահագնի սենյակ», որտեղ Աստղիկը հանդիպել է Վահագնին։ Հին Հայաստանում Աստղիկի և Վահագնի սերը սուրբ է համարվել. մարդիկ կարծել են, թե նրանց հանդիպումից է, որ անձրև է տեղում երկրի վրա, բերք ու բարիք ստեղծվում։ Ավանդության համաձայն՝ Աստղիկը բնակվել է Տարոնի Ասղաբերդում, որի տանիքում բույն դրած ծիծեռնակները՝ որպես սուրհանդակներ, լուր էին տանում աստվածուհու սիրեցյալ Վահագն աստծուն^[2]։

Պարերգ (Մարգարիտ Սարգսյան)

Պարերգ. ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտի գիտաշխատող Մարգարիտ Սարգսյան

• Հայաստանի և հայաբնակ տարբեր վայրերում պարերգը հայտնի է տարբեր անվանումներով` խաղ, մանի, յայլի, գովնդ, թաղալու:
• Այս ժանրի արմատերը խորանում են մինչև հեթանոսական շրջան և սերտորեն կապված են ավանդական տարբեր ծեսերի ու հավատալիքների հետ: Այսինքն` պարերգերի մեծ մասը ծագումով ծիսական է:
• Պարերգում միավորվում են հայ բանահյուսության երեք կարևոր ճյուղեր՝ երաժշտություն, բանաստեղծական տեքստ և պար, այսինքն՝ պարը կատարվում է երգի (մեղեդի + բանաստեղծական տեքստ) ուղեկցությամբ:
• Պարերգը ուղեկցում է առավելապես շուրջպարերին, երբեմն՝ կենտապարերին:
• Բազմազան է պարերգերի թեմատիկան` աշխատանք, կենցաղ, ընտանիք, երգիծանք, հարազատ բնություն, բայց ամենատարածված թեման սերն ու գովքն է (օր.՝ «Ծառի տակին կար կանեմ»):
• պարերգերը տարբեր են իրենց բնույթով` դանդաղ-հանդիսավոր, աշխույժ-կրակոտ, ուրախ-թեթև, ջերմ-հուզառատ, զվարճալի, խրոխտ…
• Պարերգի բանաստեղծական տեքստը «հորինում» և երգում են պարողները:
• Բանաստեղծական տեքստը ունի որոշակի կառուցվածք. բաղկացած է.

ա) Հիմնատող-կրկնակից և թափառող խաղիկից,*

բ) Միայն թափառող խաղիկներից, առանց կրկնակի: Թե՛ կրկնակը, թե՛ թափառող խաղիկը կարող են լինել երկտող կամ քառատող, հազվադեպ եռատող կամ հնգատող:

• Պարերգի կատարման հիմնական ձևը փոխեփոխ երգեցողությունն է՝
• Պարերգերում կիրառվում են հայ երգամտածողությանը բնորոշ մեղեդիական տարբեր` առավելապես պարզ դարձվածքներ և պարզ պարային ռիթմեր:

Հայ ժողովրդական պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակներ. «Հայ վերվերի» «Վեր, հա վեր»

«Ազգային պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակներ» , «Պարերգը՝ որպես երաժշտական գործունեության բաղկացուցիչ»  նախագծերով՝ Շիրակի մարզի Հառիճ գյուղի «Հայ վերվերի» «Վեր, հա վեր, վեր» պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակ:

Վերվերի պարատեսակ. ներկայացնում է Տիգրան Զոհրաբյանը

Շիրակի տարածաշրջանի պարերգ` «Յար Սոնա» — ուսուցողական տեսահոլովակ

«Ազգային պարերգերի ուսուցողական տեսահոլովակներ»  նախագծով՝ «Յար Սոնա» Շիրակի  տարածաշրջանի պարերգի կատարում

Հայ ազգային պարերգեր. Թամզարա,  ներկայացնում է Տիգրան Զոհրաբյանը

Կատարող՝ «Սեբաստացիներ» վոկալ համույթ, պարուսույց՝ Տիգրան Զոհրաբյան, նախագծի հեղինակ, համակարգող, երաժիշտ՝ Մարինե Մկրտչյան

Յար Սոնա  —  փոխանցող՝ Ռիտա Մաթևոսյան