«Ծեսը՝ ուսումնական գործընթացի կազմակերպման արդյունավետ միջոց»
«Հարության (Զատիկի) ծեսը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում» նախագիծ
Նախագիծ. «Հարության (Զատիկի) ծեսը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում»
Նպատակ
- ազգային մշակույթի յուրացում,
- ազգային ժառանգության փոխանցում:
Խնդիրներ
- ուսումնասիրել Սուրբ Հարության ծեսը, ծիսական միջավայրը,
- առանձնացնել ծիսական այն գործողությունները, ծիսական կերպարներին, որոնք առանցքային են, որոնց միջոցով իրականացվելու է ծեսը,
- յուրացնել ազգային, ծիսական երաժշտական նյութը,
- ուսումնական գործընթացը կազմակերպել դպրոցում, դրսում՝ այգում, դաշտում, այլ բնական միջավայրում:
Արդյունք
Ուսումնական փաթեթներ՝ տեսագրություններ, ձայնագրություններ:
Աշխատանքի կազմակերպման ձևը
Անհատական և խմբային:
Մասնակիցների կազմը
Նախակրթարանից մինչև Ավագ դպրոց, Քոլեջ:
Ընթացքը
Ծեսի նախապատրաստական փուլ
Տարբեր աղբյուրներից ուսումնասիրել Սուրբ Հարության ծիսական արարողակարգը: Ուսուցանել, կատարել զատկական հոգևոր, ծիսական, ազգային երգեր, պարերգեր, պարեր: Ձեռարվեստի գործունեության մեջ ներառել զատկական ծիսական կերպարների, պարագաների պատրաստում: Ածիկի համար օգտագործել ոչ միայն ափսեներ, այլև այլ իրեր, որոնց մեջ ցորենի, ոսպի և այլ սերմեր ծլելով, կստեղծեն հետաքրքիր միջավայր՝ ձևավորելու յուրօրինակ զատկական կոմպոզիցիա: Պատրաստել զատկական ձվեր՝ նախշազարդերով, կերպարային լուծումներով: Հետաքրքիր և ազգային-ծիսական միջավայրի ստեղծման համար կավից, այլ նյութերից, պատրաստել պարագաներ՝ վզնոց, թևնոց, կոլաժ և այլն: Դրանք կարող են լինել զատիկի, ձվի, այլ տեսքով, նախշազարդած լինել զատկական թեմայով, որոնք կարելի է նվիրել:
Զատկական խոհանոցը, բացի ծիսական լինելուց, ցանկալի կլիներ ձևավորված լիներ ազգային կոլորիտով (Զատիկը Քոլեջում — տեսաֆիլմի սկիզբը): Զատկական կերակրատեսակների մասին տեղեկություն կարելի է ստանալ Ռ. Հարոյան, «Զատիկ» գրքից, Նունե Մովսիսյանի «Հայկական կակաչ» կայքից:
Մեծ Պահքի ընթացքում Ակլատիզի ծիսական կերպարին բնորոշ տիկնիկը կախված է լինելու որևէ հարմար տեղում, որի փետուրներից պահքի յուրաքանչյուրը շաբաթվա վերջին օրը դուրս քաշել, նշելով՝ պահքի որ շաբաթը վերջացավ, ինչ խորհուրդ ուներ անցնող շաբաթը և ինչ խորհուրդ ունի եկողը:
Ծեսի նախապատրաստական գործընթացին ինտեգրել մայրենի լեզվի, ձեռարվեստի դասավանդողներին՝ սովորողների հետ համապատասխան նյութեր յուրացնելու, ծիսական պարագաներ պատրաստելու համար:
Ծեսը ամբողջական է իր նախապատրաստական և անցկացման փուլերով: Հիմնականում նախապատրաստական շրջանն ավելի հետաքրքիր ու բովանդակալից է լինում բուն ծեսից: Ցանկալի է՝ ծիսական ամբողջական գործընթացը տեսագրել, հոդվածի տեսքով ներկայացնել, որ բոլորի համար ոչ միայն հասկանալի լինի ծեսի կարևորությունը, անհրաժեշտությունը, այլև ցանկալի լինի ներառումը, մասնակցությունը:
Արդյունքների ծավալը և ժամանակացույցը
- նախապատրաստական շրջան՝ ծեսից երկու շաբաթ առաջ
- իրականացում՝ զատկական ծեսին, ծեսից հետո՝ մեկ, երկու-երեք շաբաթվա ընթացքում (Կանաչ – կարմիր կիրակին կամ Կրկնազատիկը բուն Զատիկին հաջորդող կիրակին է, դրան հաջորդում են Կանաչ, ապա Կարմիր կիրակիները):
Փուլ առ փուլ կներկայացվեն ստացված արդյունքները:
Նյութեր՝ նախագծի իրականացման համար
- Հանրակրթական ծես. ստեղծում, փոխանցում
- Ազգային ծեսերի, տոների իրականացման ուղեցույց
- Սուրբ Հարության տոն. Զատիկ
- Նունե Մովսիսյան, Ծիսական տոնացույց
- Ծաղկազարդ, Ծառզարդար
- Խառատյան-Ազգային տոներ
- Սամվել Մկրտչյան. «Տոներ»
- Ռ. Հարոյան, «Զատիկ»
- Հրանուշ Խառատյան «Մեծ Պասից՝ Զատիկ»
- Զատկական ձվախաղեր, խաղեր
- «Չի՛ք, չի՛ք», «Աղամ, աղամ» ծիսական գործողություն-խաղ
- Ջրաղացի, խնոցու խաղեր
- Պաս, Ծաղկազարդ, Զատիկ. ուսումնական փաթեթ
Զատկական ծիսական արարողակարգի, խաղերի տեսագրություններ
- Ծաղկազարդով՝ Զատիկ տոնախմբություն Քոլեջում — 2022
- Զատիկը Քոլեջի 5-6 տարեկանների խմբերում — 2022
- Զատկական տոնախմբություն Քոլեջի Նախադպրոցական կրթություն բաժնում — 2021
- Զատիկը Քոլեջի նախակրթարանի խմբերում — 2021
- Զատկական Ավագ շաբաթ. ընտանեկան նախագիծ — 2020
- Տեսադաս. «Ավագ կամ Մեծ շաբաթ» — 2020
- Տեսադաս, «Զատիկը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում»
- Զատկական ձվախաղեր -1 — 2019
Զատկական ձվախաղեր — 2 — 2019
Զատկական խաղեր — 3 — 2019
Զատկական շաբաթվա ծիսական «Չիք, չիք», «Աղամ, աղամ» խաղերը նախակրթարանում — 2019 - Կրկնազատիկը Քոլեջի նախադպրոցական կրթության բաժնում
- Զատկակա ծիսական տոնակատարություն Օշականի «Հացեկաց» քարանձավ հյուրատանը
- Ծաղկազարդի (Ծառզարդար), Զատիկի (Սուրբ Հարության) տոնակատարություն Աշտարակում
- Զատկական «Չիք, չիք», «Աղամ, աղամ» խաղերը Հարավային դպրոցում — 1
- Զատկական «Չիք, չիք», «Աղամ, աղամ» խաղերը Հարավային դպրոցում — 2
- Զատկական ձվախաղեր
- Զատկական Կանաչ կիրակին Քոլեջում
- Սուրբ Հարության տոն. 2016
Զատկական երգեր
Մարինե Մկրտչյան 